مسیر واقع‌گرایانه زنان فیلمساز ایرانی
کارگردانان زن ایرانی در چهار دههٔ گذشته توانسته‌اند با نگاهی واقع‌گرایانه و به دور از ادبیات فمنیستی، بازتاب شرایط اجتماعی، فرهنگی و تاریخی زمانه خود باشند.
فیلمسازان زن، اگرچه کمی دیرتر از مردان و در نیمه دوم دهه ۶۰، قدم در گود فیلمسازی گذاشتند اما از آن زمان تا به امروز، روند مستمری را در حوزه تولید فیلم پشت سر گذاشته و توانستند به عنوان فیلمسازان صاحب سبک، داوری ده ها جشنواره سینمایی را در ایران و بسیاری از کشورهای جهان تجربه کنند.
مسیری که شهلا ریاحی در سال ۱۳۳۵ آغاز کرد و مقوله کارگردان زن را وارد سینمای ایران نمود، پس از انقلاب، توسط چهره های موجهی چون رخشان بنی‌اعتماد، پوران درخشنده، تهمینه میلانی، منیژه حکمت، انسیه شاه حسینی، نیکی کریمی، آیدا پناهنده، تینا پاکروان و منیر قیدی ادامه پیدا کرد.
این کارگردانان، عموما به ارائه سوژه های زنانه در آثارشان همت کرده و توانستند گوشه هایی از جهان بینی زنان و مصائب حول آنها در جامعه ای که مردسالارانه می‌نامیدند را به تصویر بکشند. البته که جامعه مردسالارانه، نخ تسبیح تقریبا تمامی تولیدات کارگردانان زن در سطح بین المللی است.
کارگردان شاخص زن سینمای جهان نظیر جولی تایمور، مری هارون، پنی مارشال، پتی جنکینز، کاترین بیگلو، سوفیا کاپولا، جین کمپیون، دبرا گرانیک، جسی نلسون و گرتا گرویک که از دهه ۸۰ میلادی تا به امروز، به تولید پرداخته اند، همواره جوامع خود را مردسالار و در مقابله با خواست ها و جهان زنانه توصیف کرده اند.
این کارگردانان زن، با پرداخت درست جهان بینی خاص خود، سبب شدند تا نگاه های بسیاری به سمت تولیدات آنها معطوف شود. از مخاطبان گرفته تا جشنواره های مختلف داخلی و جهانی که جوایز بسیاری را به سوی این تولیدات گسیل داشتند.
دقت نظر بالای فیلمسازان زن در طراحی دنیای زنانه و مطابقت آن با جامعه روز و وسواس بالای آنها در مسیر قصه گویی و توجه به جزئیات، از سینمای زنانه ایران به عنوان یکی از مآخذ مهم تولیدات سینمایی کشور ساخته است.
این نگاه رئالیستی در تمام این سال ها هیچگاه متهم به سیاه نمایی، بزرگ نمایی یا حمایت از فمنیسم نشده است و توانسته در مسیر درستی از حرفه ای گری حرکت و مخاطبان بسیاری را با خود همراه کند.
این رویکرد در شرایطی رقم خورده که عمده تولیدات سینمای اجتماعی، به سیاه نمایی، تابوشکنی و حرکت در مسیر پسند جشنواره های خارجی متهم شده و هیچ گاه نتوانستند اقبال و نگاه معتمدانه ای که در تولیدات کارگردانان زن وجود داشته را در آثار خود منعکس کنند.
در جشنواره این دوره نیز منیر قیدی، تنها نماینده بانوان در حوزه کارگردانی است.
فیلمسازی که پیش‌تر با ویلایی ها و اکنون با دسته دختران، فضاهای دیگری از اتمسفر زنانه را در زیست بوم این مملکت به تصویر کشیده و آثارش با استقبال خوبی از سوی مخاطبان و جشنواره مواجه شده است.
تولیدات کارگردانان زن در این سال ها، جنس نوعی مطالبه گری به خود گرفته و توانسته همسو با نیازهای اجتماعی زنان، گوشه های کمتر دیده شده یا نادیده انگاشته شده را در مقام گوشزد، بازنشر دهند.
دیدگاه