اگر در روابط عاطفی خود مشکل دارید این فیلم‌ها را ببینید

غلامرضا صراف نویسنده و مترجم سینمایی در این باره به همشهری می گوید: سینما به رغم اینکه هنر جوان تری نسبت به دیگر هنرهاست شاید نتواند به مثابه اثر هنری مانند رمان «در جستجوی زمان از دست رفته» مارسل پروست یا «آنا کارنینا» ی تولستوی یا «مادام بوآری» گویا و درمان احوالات عاشقانه ما باشد اما به عنوان یکی از اثرگذارترین هنرها، عمیق ترین تجربه هستی شناسانه‌ را به بدون خودآگاهی انسان به جان ما تزریق می‌کند که می تواند مرحمی باشد بر زخم های شیرین انسانی در گذار عشق.  

او در ادامه با اشاره به گفتارهایی از مارسل پروست اضافه می کند: من بسیاری از فیلم های حتی کم مایه در سینمای ایرانی موسوم به فیلم فارسی را هم مناسب این احوال می دانم. این گفته مارسل پروست توصیف دقیق تری از حال و هوای عشق، بحران ها و شکست های عاطفی ست. پروست می گوید: «از موسیقی بد متنفر باشید اما آن را دست کم نگیرید. از آنجا که موسیقی بد بسیار بیشتر از موسیقی خوب نواخته و خوانده می شود بیشتر از موسیقی خوب آروزها، رویاها واشک های آدمیان را در خود انباشته است از همین رو باید محترمش بدارید چه بسیار ملودی هایی که از نظر یک هنرمند ارزشی نداشته باشد. ولی محرم راز توده جوانان احساساتی و دلدادگان اند.»

در این گزارش مروری کرده ایم بر گزیده فیلم های عاشقانه ای که می تواند در بزنگاه های شکست یا بحران های عاشقانه  التیامی باشد برای زخم ها و جراحت ها. به طور حتم عناوین فیلم های معرفی شده، انتخاب های محدودی است که تنها در مجال این گزارش می گنجد.

سه گانه  پیش از طلوع Before Sunrise، پیش از غروب Before Sunset و پیش از نیمه‌شب Before Midnight

یکی از سه گانه های ماندنی سینمای جهان که حول محور یک عشق و رابطه عاشقانه بین دختر و پسر جوان قصه خود را تعریف می کند اما مسیر متعارف و معمولی عشق های جوانی و نوجوانی راطی نمی کند سه‌گانه پیش از طلوع Before Sunrise، پیش از غروب Before Sunset و پیش از نیمه‌شب Before Midnight ریچارد لینکلیتر است. این فیلم ها که به ترتیب در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۰۴ و ۲۰۱۳ ساخته شده رابطه عاشقانه میان جسی (ایتن هاک) و سلین (ژولی دلپی) را روایت می کند که در راه قطاری به سمت وین یکدیگر را ملاقات می کنند. این سه گانه ۳ تصویر متفاوت اما واقعی از عشق در طی چند سال را تصویرسازی کرده است و باعث شده با یکی از بهترین سه‌گانه‌های تاریخ روبرو شویم. داستانی که با یک حرکت جسورانه در قطاری به مقصد وین شروع می‌شود و ۱۸ سال بعد روی صندلی‌های کافه کنار ساحل در یونان به پایان می‌رسد.  

نکته جالب اینکه ایده این داستان زمانی در ذهن ریچارد لینکلیتر  شکل گرفت که خودش در فیلادلفیا با دختری به نام امی ساعت‌ها به صحبت با یکدیگر پرداخته بودند.

صبحانه در تیفانی (Breakfast at Tiffany’s)

یکی از بهترین کلاسیک های عاشقانه  سینما، صبحانه در تیفانی (Breakfast at Tiffany’s) اثر بلیک ادواردز است. فیلمسازی که او را با سری فیلم‌های پلنگ صورتی با بازی پیتر سلرز به خاطر می‌آوریم. این فیلم تلفیقی از ژانر کمدی و عاشقانه و محصول سال ۱۹۶۱ است که ستاره هایی همچون آدری هیپبورن، جرج پپارد در آن ایفای نقش می کنند. داستان صبحانه در تیفانی درباره شروع رابطه زن جوان با مردی است که به‌تازگی به ساختمان محل زندگی او نقل مکان کرده است. اما گذشته‌ی زن، این رابطه را تهدید می‌کند.

‌هالی دختری ساده، زیبا، سرکش و تنوع طلب است که در ۱۵ سالگی ازدواج می‌کند ولی پس از مدت کوتاهی به قصد بازی در فیلم، همسرش را ترک کرده و به‌هالیوود می‌رود اما در آن‌جا هم ماندگار نمی‌شود و راهی نیویورک می‌شود. آشنایی‌ هالی با نویسنده جوانی در همسایگی‌اش به نام پال وارجک باعث دگرگونی زندگی هر دوی آن‌ها می‌شود. این فیلم اقتباسی از رمان از ترومن کاپوتی با همین نام است.   صبحانه در تیفانی علاوه بر دریافت  اسکار بهترین موسیقی فیلم و بهترین صدابرداری، نامزدی اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را هم در کارنامه خود دارد. همپنین جایزه بهترین فیلم‌نامه و جایزه گرمی بهترین ضبط صدا را هم از آن خود کرده است.

کازابلانکا (Casablanca)

کازابلانکا یکی دیگر از ماندگارترین فیلم های عاشقانه سینمای جهان است که حدود ۸۰ سال از نمایش آن بر پرده سینما می گذرد. ملودرامی خوش ساخت محصول سال ۱۹۴۲ کمپانی برادران وارنر که بارها در نظرسنجی های گوناگون در صدر جدول رده بندی برترین فیلم های عاشقانه تاریخ سینما قرار گرفته و در سال نمایش آن توانست اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردان و بهترین فیلنامه اقتباسی را از آن خود کند. این فیلم بر اساس نمایش‌نامه‌ای روی صحنه نرفته از مورای بورنت و جان آلیسون به نام «همه به کافه ریک می‌آیند» به کارگردانی مایکل کورتیز ساخته شد. هامفری بوگارت، اینگرید برگمن و پل هنراید ستارگانی هستند که در این فیلم ایفای نقش کرده اند.

کازابلانکا ماجرای عاشقانه‌ای را در گیرودار جنگ دوم جهانی به تصویر می‌کشد و اگرچه می خواست بیانیه ای سیاسی باشد برای نهضت مقاومت فرانسه و توجیهی برای حضور نظامی آمریکا در جنگ اما در نهایت تبدیل شد به نامه ای عاشقانه برای سینما. این فیلم داستان مردی است که میان «عشق و انسان خوب بودن» در حال در هم شکستن است. او باید بین «عشق به زن مورد علاقه‌اش» و «کمک به فرار مبارز چکی از دست حاکمیت وابسته به فرانسه ویشی در جهت مبارزه با نازی‌ها» تنها یکی را انتخاب کند. داستان کازابلانکا  با ورود السا و همسرش به کافه ریک و برخورد اتفاقی آنها در واقع آغاز می شود. ورود ریک و غافلگیری او با دیدن السا مخاطب را برای تماشای رابطه ای رمانتیک آماده می کند.  

ماه تلخ (Bitter Moon)

ماه تلخ، رمانتیکی عاشقانه و مهیج محصول مشترک فرانسه و آمریکا به کارگردانی رومن پولانسکی است که در سال ۱۹۹۲ توسط کمپانی‌های فاین لاین فیچرز و کلمبیا پیکچرز توزیع شد.   این فیلم که تا کنون بارها در لیست مهم ترین فیلم های عاشقانه سینمای جهان از آن یاد شده است با نگاهی روانشناختی به جزئیات کمتر دیده شده زندگی زوجی اشاره می کند که گرفتار روابطی عاشقانه و بیمارگونه هستند.

امانوئل سنیه (همسر رومن پولانسکی)، در نقش میمی در ماه تلخ ایفای نقش می کند. در داستان ماه تلخ زوج انگلیسی رسمی و متشخص، نایجل و فیونا که با کشتی عازم استانبول شده اند تا تعطیلات خود را در هند بگذرانند با زوجی دیگر آشنا می‌شوند. میمی زن اغواگر فرانسوی و شوهر آمریکایی فلج او اسکار که نویسنده‌ای شکست خورده‌است و با ویلچر حرکت می‌کند.

در طول سفر نایجل داستان رابطه اسکار با میمی را از زبان اسکار می‌شنود.  این فیلم بن‌بست فاجعه باری از رابطه های عاشقانه را در روزگار معاصر نشان می‌دهد که گویی با زیست انسان مدرن در هم پیچیده است.

من پیش از تو (Me before you)

من پیش از تو یکی دیگر از بهترین عاشقانه های سینمای جهان ساخته تیا شاروک است. این فیلم که با اقتباس از رمان مشهور جوجو مویز به همین نام در  سال ۲۰۱۶ ساخته شده در واقع عشق را از زاویه‌ای جدید به تصویر کشیده است. داستان فیلم درباره ویل ترینر ماجراجو که همواره به ورزش‌های مخاطره‌آمیزی چون صخره‌نوردی می‌پردازد، در اوج جوانی و سلامت و ثروت اتفاقی برایش رخ می‌دهد و به لحظه‌ای زندگی‌اش تغییر می‌کند و در این بین لوییزا کلارک مسئولیت مراقبت از او را به عهده می‌گیرد. من پیش از تو از سوی کمپانی برادران وارنر در ۲۰۱۶ در آمریکا اکران شد. امیلیا کلارک، سم کلفلین، جانت مک‌تیر و چارلز دنس از بازیگرانی هستند که در این فیلم حضور دارند.

آملی (Amélie)

عاشقانه -کمدی آملی ساخته ژان-پیر ژونه عاشقانه دیگری در جهان سینما محصول سال ۲۰۰۱ به نویسندگی گیوم لورن و کارگردانی ژان پیر ژونه است. آملی طی این سال ها با استقبال بسیار خوب منتقدان و تماشاگران در سراسر جهان همراه بوده‌است و به عنوان یکی از موفق‌ترین عاشقانه های تاریخ سینمای اروپا و یکی از تحسین شده‌ترین فیلم‌های غیر انگلیسی زبان شناخته می‌شود. این فیلم از نظر فروش نیز یکی از موفق‌ترین فیلم‌های فرانسوی در بازارهای آمریکا شناخته می‌شود. آملی با بودجه ۱۰ میلیون دلار ساخته شد اما به فروش رویایی ۱۷۳٫۹ میلیون دلاری رسید.

این فیلم داستان دختری ساده به نام آملی با بازی اودره توتو  است که در پاریس زندگی می‌کند و دوست دارد به همه اطرافیانش کمک کند. بعد از مرگ غم‌انگیز مادر و جدایی از پدرش، آملی به تنهایی بزرگ می‌شود. آملی که زندگی معمولی‌ای دارد به صورت اتفاقی لذتی جدید را تجربه می‌کند: لذت کمک کردن به دیگران. عشق در این فیلم به گونه‌ای متفاوت به تصویر کشیده می‌شود و همین زاویه پرداخت به داستان زندگی آملی سبب شده این فیلم یکی از ماندگارترین فیلم های عاشقانه باشد.

داستان ازدواج( Marriage Story )

درام-کمدی به کارگردانی نوآ بامباک است. این فیلم محصول سال ۲۰۱۹ بوده داستان ازدواج درباره زوجی است که در گیر و دار طلاق هستند. موضوع طلاق این زوج که یکی از آنها کارگردان نمایش و دیگری بازیگر است، نه تنها زندگی خودشان بلکه زندگی اطرافیان‌شان را هم تحت تاثیر قرار داده است. اسکارلت جوهانسون در نقش نیکول باربر و آدام درایور  در نقش چارلی باربر بازیگران اصلی این درام عاشقانه هستند.

داستان ازدواج برای اولین بار در جشنواره فیلم ونیز اکران شد. و مورد توجه منتقدان سراسر جهان قرار گرفت. این فیلم با داستان به ظاهر ساده خود از زندگی یک زوج که قصد جدایی از یکدیگر را دارند آغاز می شود اما در ادامه برای گرفتن حق سرپرستی پسرشان گرفتار بحران هایی دردناک می شوند. بزرگ‌ترین غافل‌گیری این فیلم، لایه کمدی آن است که سیاهی و تلخی مضمون آن را به خوبی می پوشاند.

در حال و هوای عشق یا( In the Mood for Love )

در حال و هوای عشق ساخته وونگ کار وای کارگردان شهیر چینی  بدون تردید یکی از گزینه‌های اصلی و پرتکرار منتقدان و مخاطبان در سینمای عاشقانه و رمانتیک جهان طی ۲۲ سال گذشته است. این فیلم که سال ۲۰۰۰ در جشنواره کن به نمایش درآمد و در اکثر نظرسنجی‌های پیرامون بهترین فیلم‌های قرن بیست و یکم همیشه به‌عنوان یکی از آثار برگزیده حضور دارد.  

داستان این فیلم هنگ‌کنگی درباره‌ عشقی در طول سالیان است که هیچگاه فرصت بروز و عینیت پیدا نمی‌کند و در جان عاشق و معشوقی که امکان بودن کنار هم را ندارند، همچون گیاه رونده ریشه می‌دواند و در سکوت، بیشتر و بیشتر می‌شود. فراق در عین رسیدن و رنج به جای لذت در رابطه‌ای که کمتر شبیه‌ آن را در فیلمی دیده‌اید.

لالالند ( La La Land )

لالالند فیلم دیگری در میان آثار ماندکار سینمای جهان در باره عشق است. این فیلم ساخته دیمین شزل محصول سال ۲۰۱۶ و روایتی ماندگار درباره عشق و موسیقی است. لالالند که به شیوه‌ای غیرمنتظره سعی در بازآفرینی حال و هوای موزیکال‌های عصر طلایی هالیوود و پیوند زدن آن به دنیای معاصر را دارد و حاصل آن برای نسل‌های گذشته خاطره‌انگیز و نسل جدید شگفت‌انگیز است. از برجسته ترین عناصر عاشقانه لالالند  موسیقی متن سحرآمیز و حضور دوست‌داشتنی اما استون و رایان گاسلینگ است.

ماشین مرا بران (Drive My Car)

ماشین مرا بران درام ژاپنی است از ریوسوکی هاماگوچی که فیلم‌نامه آن را نوشته و کارگردانی کرده ‌است. این فیلم که محصول سال ۲۰۲۱ است در هفتاد و چهارمین جشنواره فیلم کن جایزه بهترین فیلم‌نامه را در بخش اصلی به خود اختصاص داد. همچنین در چهاردهمین دوره جوایز آسیا پاسیفیک، در ۴ شاخه بهترین فیلم، بهترین بازیگر مرد، بهترین فیلم نامه و بهترین کارگردانی نامزد شد. که در نهایت توانست دو جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه را از آن خود کند. ماشین مرا بران علاوه بر اینکه در هفتاد و نهمین مراسم گلدن گلوب، برنده جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم غیر انگلیسی‌زبان شد در نود و چهارمین دوره جوایز اسکار نامزد دریافت چهار جایزه شد.

ماشین من را بران را شاید به درستی بتوان فراتر از فیلم جستاری پست‌مدرن درباره مفاهیمی مانند عشق، خیانت، هنر و کاتارسیس دانست. فیلمی که بر اساس داستان کوتاهی با همین نام از هاروکی موراکامی (از مجموعه داستان مردان بدون زنان) ساخته شده و داستان زندگی زوج نویسنده‌ای را روایت می کند که عاشق یکدیگر هستند و عادت‌های خاصی برای حفظ عشق و زندگی روزمره‌شان دارند. این عشق با مرگ زن، با بحران مواجه می‌شود. حالا مرد قرار است تئاتری را به روی صحنه ببرد و یکی از بازیگرانی که برای حضور در نمایش او خود را معرفی کرده، تاکاتسوکی (ماساکی اوکادا) است که قبلاً با همسر درگذشته او رابطه داشته و...