فرامرز قریبیان را مردم روی دست بلند کردند
شاید برای نسل امروز باور پذیر نباشد اگر بشنود زمانی نسل جوان این مملکت فیلمی را روی پرده سینما دیده و آنقدر در هنرنمایی یک بازیگر غرق شده که بعد از پایان فیلم ، او را مثل یک قهرمان روی دست بلند کرده و به خیابان برده؛ آن بازیگرِ کاریزماتیک فیلم «گوزن‌ها» که سینمای ایران در این سال‌ها کمتر همانند او را به خود دیده است، فرامرز قریبیان بود که امروز ۸۴ ساله می‌شود.
۲۷ آبان‌ماه سال‌روز تولد فرامرز قریبیان است؛ بازیگر نقش‌های قهرمانِ مبارز و عدالت‌جو، بازیگری که ۶ سال قبل از بازیگری خداحافظی کرد و شاید فقط مسعود کیمیایی، رفیق دیرینه‌اش بتواند یک بار دیگر او را جلوی دوربین ببرد.
قریبیان، بازیگرِ بیش از ۶۰ فیلم سینمایی در طول ۶ دهه فعالیت هنری، پیش از انقلاب در ۱۰ فیلم همچون «خاک»، «صلاة ظهر» و «گوزن‌ها» بازی کرده و دلیل آنکه پس از انقلاب همانند برخی دیگر از بازیگران، درگیر ممنوعیت کاری نشد، به گفته خودش این بوده که نقش‌هایش تعریف مشخصی داشتند، نه رقصیده بود و نه آوازخوانی کرده بود!
او در میان فیلم‌های قبل از انقلاب، «گوزن‌ها» را بیشتر از بقیه دوست دارد و و بعد از آن، فیلم‌های «ترن»، «رد پای گرگ» و «سناتور» را جزء آثار محبوب خود می‌داند. البته قریبیان در مصاحبه‌ای تصویری که سال گذشته با مجله «فیلم امروز» انجام داد و اعلام کرد که آخرین گفت‌وگوی اوست، بیان کرده بود که فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا را هم خیلی دوست داشته و می‌توانست آن را بهترین فیلمش بداند اما این اتفاق نیفتاد.
او درباره این ماجرا گفته است: «فیلمنامه «خروج» خیلی خوب بود و من خوشم آمد و قبول کردم بازی کنم. فیلمنامه ابتدا فینال نداشت و آقای حاتمی‌کیا گفت با همکاری یکدیگر درست می‌کنیم. خیلی شنیدم که می‌گویند ۲۵ دقیقه اول فیلم فوق‌العاده است ولی بعد از آن شُل و وِل می‌شود، چون مطابق فیلمنامه ساخته نشد. فینال هم خراب شد چون با همفکریِ هم پیش نرفت، من معتقد بودم کاراکتری که بازی می‌کردم باید درست مقابل (نهاد) ریاست جمهوری کشته می‌شد. این فیلم می‌توانست یکی از بهترین کارهای من باشد اما نشد. همه لطف داشتند و از بازی من تعریف کردند ولی آنچه باید می‌شد، نشد. (در حالیکه) شما اگر در این راه می‌آیی باید شهامتش را هم داشته باشی که پای آن بایستی.»
قریبیان بعد از «خروج» یعنی در همان سال ۱۳۹۸ و پس از اکران فیلم در جشنواره از بازیگری خداحافظی کرد و در نشست خبری فیلم با اشاره به اینکه سال‌ها بود در جشنواره شرکت نمی‌کرد ولی چون «خروج» را دوست داشته به جشنواره آمده گفت: از زمان اتفاقات مربوط به جشنواره‌ای که فیلم «عصبانی نیستم» در آن بود، ماجراهایی پیش آمده که ترجیح می‌دهم دیگر در سینما نباشم.
او در آخرین مصاحبه خود با بیان اینکه بعد از بازنشستگی بیشتر مشغول کتاب خواندن و فیلم دیدن است، درباره دلایل خداحافظی خود گفته: فضای موجود در سینما از عوامل بازنشستگی‌ام بود و علاوه بر آن چون سینمای ایران را می‌شناسم واستادهای خودم را دیده‌ام، متوجه بودم که برای سن بالا نقش خوبی وجود ندارد. من نقش‌های قهرمانی زیادی بازی کرده بودم و من و آقای هاشم‌پور بیشتر این نقش‌ها را بازی می‌کردیم ولی فکر کردم سینمای ما دیگر آن گنجایش را ندارد که برای سن من نقش‌های قهرمانی بنویسد، اصلا الان آن نوع فیلم‌ها را نداریم در حالی که در هالیود هنوز برای بازیگری مثل کلینت ایستوود این نوع نقش‌ها نوشته می‌شود.
قریبیان که حسرت بازی در فیلمی به کارگردانی علی حاتمی برایش باقی مانده، درباره ممنوعیت‌هایی که سال‌ها قبل برای برخی بازیگران رخ داده، معتقد است، «حُسن سینما در این است که اگر قرار باشد کسی ستاره شود با همه جلوگیری‌هاو موانع ستاره می‌شود.»
او در نوجوانی با مسعود کیمیایی و اسفندیار منفردزاده یا به قول خودش «اسفند»، دوست و هم‌محله‌ای بوده و هر سه ستاره‌هایی بی‌تکرار در عالم سینما شدند. رفاقت فرامرز قریبیان و مسعود کیمیایی تا آنجاست که زمستان سال گذشته در پنجاه و پنجمین سالگرد اولین نمایش فیلم «قیصر» در فرهنگسرای نیاوران، نامه‌ای صمیمانه و محبت‌آمیز برای کیمیایی فرستاد و از خاطره اولین باری که با هم در سینما، «اسپارتاکوس» را دیده بودند یاد کرد، «حتما یادت هست، هنگام فینالش، بی‌محابا با یکدیگر بغض کردیم، اشک ریختیم و گریستیم. گریستن به خاطر ظلم ِ آن قدرت ِ حاکم بر آن مردان سخت‌کوش و عدالتخواه ولی تنها و بی‌یاور، که همیشه در هر جامعه‌ای بوده و هستند.»
قریبیان که خودش نتوانسته بود در آن مراسم حضور داشته باشد، در نامه‌اش با اشاره به مرگ مهرجویی و کیارستمی، خانه نشینی تقوایی (پیش از درگذشت در مهرماه ۱۴۰۴) و هجرت بیضایی، از کیمیایی خواسته بود: در این سینمایی که فقط تو در آن مانده‌ای، ماندنی که تاوان سنگینی داشته، باید فیلم بسازی. خیلی‌ها آمدند و رفتند ولی تو ماندی و جنگیدی و سرسختانه ساختی. بساز مسعود جان. …که سینمای ایران مدیون توست. …از قیصر تا خائن‌کشی... و من پس از هفتاد و پنج سال رفاقت و بازی در هفت فیلمت و. … خوب می‌دانم که چه لذت‌بخش است برای یک بازیگر تا مقابل دوربین تو باشد.»
و حالا این روزها مسعود کیمیایی در تدارک ساخت سی‌ویکمین فیلم خود با نام «عشق در انفرادی» است که البته طبق پیگیری ایسنا قرار نیست قریبیان در آن بازی کند.
دیدگاه