در بسیاری از پرونده‌های حقوقی و کیفری، شهادت شهود می‌تواند سرنوشت یک دعوی و رأی پرونده را کاملاً تغییر دهد، اما اگر کسی که شهادت داده، بعداً متوجه شود دچار اشتباه شده یا به هر دلیلی بخواهد شهادتش را پس بگیرد، آیا قانون این اجازه را می‌دهد؟ پس گرفتن شهادت در دادگاه یا کلانتری چه تفاوتی با شهادت کذب دارد؟ اگر کسی شهادت دروغ داده باشد و حالا از آن پشیمان شده باشد، چه عواقبی در انتظار اوست؟

در ادامه پلتفرم حقوقی ترازو به تمام نکات مهم و پرتکراری از جمله پس گرفتن شهادت در دفترخانه، پس گرفتن شهادت در دادسرا و حتی عواقب شهادت دروغ می‌پردازیم. اگر شما هم درگیر چنین موضوعی هستید یا فکر می‌کنید شاهدی در پرونده شما واقعیت را نگفته، این مطلب می‌تواند مسیر شما را روشن‌تر کند.

 

جایگاه شهادت در اثبات دعوی

بر اساس قانون، شهادت یکی از مهم‌ترین ادله اثبات دعوی در دادگاه‌هاست. طبق ماده ۱۷۴ قانون مجازات اسلامی، شهادت یعنی اخبار فردی غیر از طرفین دعوی از وقوع یا عدم وقوع جرم یا امر خاصی نزد مقام قضائی؛ چه در پرونده‌های حقوقی مانند دعاوی خانوادگی یا مالی و چه در پرونده‌های کیفری مثل قتل، سرقت و کلاهبرداری، شهادت می‌تواند مبنای صدور رأی باشد.

 

پس گرفتن شهادت ممکن است؟

بله، اما زمان این اقدام بسیار تعیین‌کننده است. اگر فردی در کلانتری یا دادسرا شهادتی داده و سپس در دادگاه بخواهد آن را پس بگیرد، این اقدام فقط تا قبل از صدور حکم یا اجرای مجازات تأثیر حقوقی دارد. در امور مدنی، ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی می‌گوید اگر شاهد از شهادت خود برگردد یا خلاف واقع شهادت داده باشد، آن گواهی فاقد اعتبار است. در امور کیفری هم ماده ۱۹۸ قانون مجازات اسلامی چنین برگشتی را باعث بی‌اعتباری شهادت می‌داند.

بنابراین، پس گرفتن شهادت در دادگاه باید قبل از صدور حکم یا اجرای آن انجام شود تا مؤثر واقع شود.

پس گرفتن شهادت کذب چه عواقبی دارد؟

اگر شاهدی بعد از شهادت، اعتراف کند که آنچه گفته خلاف واقع بوده و از روی عمد چنین گواهی داده، موضوع از پس گرفتن شهادت ساده فراتر می‌رود و پای شهادت دروغ یا شهادت کذب در میان است. در این صورت، طبق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی، شاهد دروغگو ممکن است به ۳ ماه و یک روز تا ۲ سال حبس یا جزای نقدی محکوم شود.

بنابراین، عواقب پس گرفتن شهادت کذب برای کسی که از ابتدا با نیت سوء در دادگاه حاضر شده، سنگین خواهد بود، اما اگر شاهد فقط دچار اشتباه شده باشد و سوءنیتی نداشته باشد، ممکن است دادگاه با او با تساهل بیشتری برخورد کند.

برخورد دادگاه با شاهد

در صورتی که دادگاه متوجه تناقض در اظهارات شاهد شود یا خود او شهادتش را پس بگیرد، ممکن است روند رسیدگی از ابتدا بازبینی شود. در مواردی که شهادت اساس رأی دادگاه بوده باشد، قاضی می‌تواند رأی صادرشده را باطل کرده و روند دادرسی را از ابتدا آغاز کند. این کار، گاهی با درخواست اعاده دادرسی، فرجام‌خواهی یا تجدیدنظرخواهی همراه می‌شود.

 

پس گرفتن شهادت در دفترخانه یا کلانتری اعتبار دارد؟

بله، شهادتی که در کلانتری یا دفاتر اسناد رسمی ثبت شده نیز می‌تواند در دادگاه مورد استناد قرار گیرد. اگر شاهد بخواهد شهادتش را در دفترخانه یا کلانتری پس بگیرد، باید این کار را در قالب اظهارنامه رسمی یا با حضور در دادگاه انجام دهد. فراموش نکنید که تنها دادگاه صلاحیت دارد اعتبار یا بی‌اعتباری این شهادت را تشخیص دهد.

 

نکات حقوقی درباره پس گرفتن شهادت

نکته	توضیح
زمان رجوع از شهادت	هرچه زودتر انجام شود ( پیش از اجرای حکم یا صدور رأی)، احتمال تأثیرگذاری بیشتر است.
اشتباه در شهادت	اگر شاهد بدون سوءنیت، فقط دچار اشتباه شده باشد، مسئولیت کیفری متوجه او نخواهد بود.
شهادت کذب با سوءنیت	اگر سوءنیت شاهد در دروغ‌گویی اثبات شود، با مجازات کیفری مواجه خواهد شد.
اعتراض به شهادت مشکوک	در صورت تردید به صحت شهادت طرف مقابل، با کمک وکیل می‌توان مدارک جمع‌آوری و اعتراض رسمی مطرح کرد.

 

مشورت با وکیل قبل از شهادت

شهادت دادن، آن هم به شکلی کاملاً رسمی و در دادگاه، مسئولیت بسیار سنگینی دارد. بسیاری از افراد بدون مشورت حقوقی، وارد این فرآیند می‌شوند و ممکن است به دلایل مختلف دچار پشیمانی یا گرفتاری حقوقی شوند. اگر قرار است در مقام شاهد در دادگاه حاضر شوید یا اگر احساس می‌کنید کسی در دادگاه علیه شما شهادت کذب داده، قبل از هر اقدامی با وکلای باتجربه مجموعه ترازو مشورت کنید. یک مشاوره ساده می‌تواند از مشکلات پیچیده حقوقی در آینده جلوگیری کند. برای دریافت مشاوره حقوقی آنلاین در این زمینه، به etarazoo.com  مراجعه کنید.

 

پرسش‌های متداول

• آیا شاهد می‌تواند بگوید که اشتباه کرده و شهادتش را پس بگیرد؟

بله. در صورتی که این رجوع پیش از صدور حکم یا اجرای مجازات باشد، شهادت از درجه اعتبار ساقط می‌شود.

• پس گرفتن شهادت در دادسرا چه تأثیری دارد؟

این موضوع بسته به نوع پرونده دارد، اما می‌تواند باعث بازنگری در روند دادرسی شود.

• اگر کسی از روی ترس شهادتش را تغییر دهد، چه باید کرد؟

در صورت وجود تهدید، باید مستندات را به دادگاه ارائه داد تا در خصوص اعتبار شهادت بررسی انجام شود.

• تفاوت شهادت دروغ با شهادت متناقض چیست؟

شهادت دروغ با سوءنیت است؛ اما شهادت متناقض ممکن است از اشتباه یا تغییر در ذهنیت ناشی شده باشد.

• آیا با پس گرفتن شهادت می‌توان حکم قبلی را باطل کرد؟

در برخی موارد بله، مخصوصاً اگر آن حکم تنها بر پایه شهادت بوده باشد.