جزئیات پنهان نقاشی‌های مصر باستان مربوط به حدود ۳۰۰۰ سال پیش

براساس نتیجه مطالعه ای که در مجله PLOS ONE با قابلیت دسترسی آزاد منتشر شده تیمی از دانشمندان از دستگاه های قابل حمل برای انجام تصویربرداری شیمیایی روی آثار هنری در بافت اصلی آن استفاده کردند. تکنیک‌ های تصویربرداری شیمیایی مورد استفاده در این مطالعه نگاهی اجمالی به آن چه در زیر سطح مرئی یک نقاشی نهفته است ارائه می دهد.

 "فیلیپ مارتینز" از دانشگاه سوربن مصرشناس و نویسنده اصلی مقاله مرتبط با این مطالعه به "نیوزویک" می گوید: "این تکنیک به تیم ما این امکان را ارائه داد که چیزهایی را کشف کنند که درست جلوی چشمان مان بودند اما دیده نمی شدند".

محققان دو نقاشی را به تفصیل مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند که هر دو در عبادتگاه های گورستان تبان در مصر قرار دارند تغییراتی که پیش تر دیده نشده بود و جزئیات مربوط به ترکیب آن ها را آشکار کردند.

این گورستان در کرانه غربی رود نیل در مقابل شهر باستانی تبس قرار دارد که از آن برای تدفین های آیینی استفاده شده بود و یکی از مهم ترین مکان های مصر باستان محسوب می شود.

دو نقاشی ای که محققان به تفصیل مورد مطالعه قرار دادند مربوط به دوره رامسید مصر هستند که فاصله سال ‌های 1292 تا 1069 پیش از میلاد مسیح را در بر می ‌گرفت.

مارتینز می گوید: "از دیدگاه تاریخ هنر این مقبره‌ ها تا حدودی توسط علم نادیده گرفته شده‌ اند زیرا کیفیت پایین ‌تری دارند اما هم چنین به این دلیل که از دوره رامسید هستند بازنمایی‌ های آن‌ اساسا آیینی و مذهبی هستند. این مقبره ها فاقد به اصطلاح "صحنه های زندگی روزمره" هستند که عاشقان مصر باستان را مجذوب خود می کرد. در دوره رامسید تزئینات بر زندگی آیینی متوفی و خانواده ‌اش تمرکز داشتند و شیوه‌های تشییع جنازه آنان را نشان می دهد".

محققان در اولین نقاشی تغییرات ایجاد شده در موقعیت بازوهای یک فیگور را شناسایی کردند اگرچه دلیل این تغییر نسبتا کوچک مشخص نیست. تجزیه و تحلیل این تیم نشان داد که روی تابلوی دوم چندین تغییر در تاج و سایر اقلام سلطنتی نمایش یافته در پرتره فرعون رامسس دوم نشان داده شده است. به گفته محققان این مجموعه تغییرات احتمالا با تغییر معنای نمادین در طول زمان قابل توضیح است. تصور می شود تغییراتی از این دست در چنین آثار هنری ای از مصر باستان نادر باشند. کارشناسان به طور سنتی تصور می ‌کردند که نقاشی‌ های این فرهنگ در نتیجه یک جریان کاری بسیار رسمی و منظم خلق شده اند.

مارتینز می گوید: "به غیر از محدودیت هایی که تصور می کنیم ناشی از عرف سنگین آن دوران بوده متوجه می شویم که هنر آنان بسیار آزادتر از آن چیزی بوده که پیش تر قلمداد می شد".

پرسش های زیادی در مورد آن که این تغییرات دقیقا در چه زمانی توسط هنرمندان دوران باستان انجام شده و دلایل پشت آن تغییر نیز بی پاسخ باقی مانده اند اگرچه تحقیقات در سالیان آینده ممکن است این موضوعات و ابهامات را روشن تر سازند.

در این مطالعه هم چنین اطلاعاتی در مورد چگونگی تاثیر گذشت زمان در طول هزاره ها بر نقاشی ها به به دست آمده است.

مارتینز می گوید: "این نقاشی‌ ها این تصور را برای مان ایجاد می کنند که بدون تغییر و تقریبا بکر هستند. ورود به این مقبره‌ ها مانند تماشای قطعه ‌ای از ابدیت است. با این وجود، نقشه های پراکنش و توزیع مولکولی که ما قادر به جمع آوری آن هستیم نکته ای کاملا خلاف این را ثابت می کند: رنگدانه ها صرفا در نتیجه گذر زمان و برخی مولکول ها از یک لایه به لایه دیگر مهاجرت کرده اند و از تخریب رنج می برند. رنگدانه های تیره رنگی که برای متون استفاده می شود به سادگی ناپدید شده اند. آن چه به نظر می رسد بدون تغییر مانده کاملا متفاوت از آن چیزی می باشد هنرمند باستانی در پایان کار خود دیده است". این مطالعه هم چنین کاربرد فناوری تصویربرداری شیمیایی قابل حمل را نشان می دهد. این موضوع به محققان اجازه می دهد چنین آثار هنری ای را در مکان اصلی خود مطالعه کنند. این در حالیست که بخش عمده مطالعات تا به امروز صورت گرفته بر روی نقاشی های مصر باستان در موزه ها یا آزمایشگاه ها انجام شده اند.