بیانیه جامعه باستان‌شناسی خطاب به رئیسی

انجمن علمی باستان‌شناسی ایران در آستانه تغییر دولت بیانیه‌ای را خطاب به رئیس‌جمهور جدید منتشر کرد.

بیانیه جامعه باستان‌شناسی خطاب به رئیسی

در این بیانیه خطاب به حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی آمده است: همان‌گونه که رئیس‌جمهور منتخب استحضار دارند مسأله فرهنگ و به ویژه میراث فرهنگی یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی است که سکان و هدایت آن در حوزه مسئولیت ریاست‌جمهوری است. اما متأسفانه در تبلیغات و رقابت‌ها و مناظره‌­های انتخاباتیِ نامزدهای محترم، کمتر بدان پرداخته شده بود و میراث فرهنگی این کهن‌دیارِ هماره ماندگار، هیچ جایگاهی را در برنامه­‌های نامزدهای محترم ریاست‌جمهوری که قرار بود چهار سال سکان مدیریت کلان این کشور باستانی را بر عهده بگیرند، به شکلی شایسته به خود اختصاص نداد و حتی در برنامه اعلامی برخی از نامزدهای محترم ذکر نامی هم از آن به میان نیامد!

همین کم‌توجهی به امری خطیر که یکی از مؤلفه­‌های مهم هویتی ایران اسلامی را تشکیل می‌دهد، انجمن علمی باستان‌شناسی ایران را بر آن داشت تا در آستانه تحولات بنیادین در دولت آینده، دغدغه‌­های بخشی از جامعه علمی، پژوهشی و کارشناسی حوزه میراث فرهنگی کشور را به عالی‌ترین مرجع تصمیم­‌گیری در دستگاه اجرایی منعکس کند. با امید به آن‌که این دل‌نگرانی­‌ها، واقعیت‌­ها و راهکارهای پیشنهادی بتواند در اتخاذ بهترین تصمیمات موثر افتد.

حضرت­‌عالی می‌دانید که رخشندگی فرهنگ و تمدن این سرزمین به گونه‌­ای است که هیچ‌کس حتی دشمنان این ملت را توانایی انکار آن نیست. باورها، رفتارها و سازندگی­‌های بی‌بدیل نیاکان ما در ادوار مختلف پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی که امروز از آن‌ها به عنوان میراث فرهنگی مادی و معنوی کشورمان یاد می­‌کنیم و به آن‌ها می‌بالیـم، حاصـل تلاش‌ها، رنج‌­ها و زحـمات نیاکانی است که بخـش عمـده آن بر ما همچنان پوشیده مانده است.

این­‌که چغازنبیل، پاسارگاد، تخت‌جمشید، استخر، نقش‌رستم، بیشاپور، تخت‌سلیمان، مسجدجامع اصفهان، میدان نقش جهان، مجموعه شیخ صفی و هزاران اثر گران‌­سنگ دیگر در حوزه میراث مادی و مواریث ارزشمند معنوی‌ای چون نوروز، سنّت‌­ها، آیین­‌های ملی و دینی با چه رنج و زحمتی شکل گرفته و به بار نشسته یا چرا بخش اعظمی از باورها، رفتارها و کنش‌­های پیشینیانِ تمدن‌ساز این دیار بر ما پوشیده است، تنها با کمک دانش میان‌رشته­‌ای باستان­‌شناسی قابل موشکافی است و ثمره آن می‌تواند تحولی شگرف در شناسایی راز و رمزهای شکل‌­گیری تمدن این مرز و بوم به وجود آورده و نتیجه آن به عنوان عبرت و نقشه راه در تصمیم­‌گیری­‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. آگاهی نداشتن از این پیشینه، امروزه مشکلات متعددی را در سیاست خارجی، آمایش سرزمینی و حفاظت از منابع زیست­‌محیطی برای دولت­مردان و مردم این سرزمین به وجود آورده که بخشی از آن در خشکسالی­‌های اخیر و شیوه برخورد با آن قابل ذکر است.

انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به نمایندگی از بخش اعظمی از جامعه فرهنگی و علمی باستان‌شناسان این سرزمین ضمن اعلام آمادگی برای همکاری و کمک همه‌جانبه به دولت جناب­‌عالی، لازم می­‌داند معضلات پیش روی وزارت میراث فرهنگی و راهکارها و برنامه‌­های پیشنهادی خود را ارائه ‌کند.

الف) مشکلات:

تشکیل سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۶۴ و تصویب اساسنامه آن در سال ۱۳۶۷ اگرچه واحدهای پراکنده زیرمجموعه وزارت فرهنگ و هنر قبل از انقلاب و وزارت علوم در پس از انقلاب را گرد هم آورد و به عنوان سازمانی واحد در زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به فعالیت خود ادامه داد و خدمات درخوری را در این زمینه به حوزه میراث فرهنگی ارائه کرد اما با توجه به اهمیت، گستردگی و ظرفیت میراث فرهنگی هرگز نتوانست انتظارات موجود را برآورده سازد.

با ادغام حوزه­‌های گردشگری و صنایع دستی در سازمان میراث فرهنگی و تأسیس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌­دستی و ارتقاء جایگاه سازمان به عنوان معاونت رییس‌جمهور و سپس تبدیل آن به وزارت، متأسفانه به دلیل فقدان شفافیت و تفکیک وظایف سه حوزه و عدم درک این مهم که گردشگری و صنایع دستی باید از خوان میراث فرهنگی ارتزاق کند، امر وارونه شد و میراث در سایه حوزه‌های دیگر قرار گرفت. نتیجه آن تاوان­‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در عرصه­‌های مختلفی شد. به عنوان نمونه می‌توان به ناهماهنگی در طرح‌های عمرانی، توسعه‌­ای و بنیادی در شهرها و روستاها اشاره کرد.

در ادامه این بیانیه با انتقاد از انتصاب‌ها، نداشتن ارتباط مناسب با دانشگاه­‌ها و آن‌چه‌ بی‌توجهی به تعاملات بین‌المللی و در نتیجه، تعطیلی اغلب مراکز ایران‌شناسی در دانشگاه‌های معتبر دنیا عنوان شده، مشکلات دیگری هم برشمرده شده است ازجمله: کاهش پژوهش­‌ها به دلیل محدودیت­‌های مالی، نداشتن توجه به میراث فرهنگی مشترک در گستره ایران فرهنگی و مسائلی در حوزه‌های مرتبط با گردشگری و صنایع دستی.

در بخش‌های دیگر این بیانیه نیز به راهکارها و طرح‌های بنیادین پرداخته شده است:

ب) راهکارها:

پایه قرار دادن فرهنگ در امر توسعه و رویکرد ویژه به حوزه میراث فرهنگی در دولت آینده. بی تردید میراث فرهنگی به عنوان یکی از مؤلفه‌­های مهم هویتی ایرانیان، نقشی محوری در تحقق وحدت ملی و تغییر نگاه جهانیان به ملت ایران خواهد داشت.

بازتعریف وظایف وزارتخانه در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و تبیین این اصل که حوزه‌های گردشگری و صنایع دستی می‌بایست از بسترهای فراهم‌آمده از سوی میراث فرهنگی برای تحقق اهداف خود استفاده کنند. به عبارت دیگر حوزه‌های مذکور می­‌بایست از خوان میراث فرهنگی استفاده کنند نه بالعکس.

انسجام‌بخشی به مأموریت‌های وزارت از طریق دانش‌افزایی کارشناسان و متخصصان موجود و جذب دانش‌آموختگان کارآمد و استفاده از ظرفیت‌­های موجود در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی داخل کشور.

گسترش ارتباط و تعامل با مراکز علمی پژوهشی در سطح بین­‌المللی به منظور روزآمد شدن دانش متخصصان وزارت و استفاده از آخرین دستاوردها و تکنیک‌های علمی در انجام پژوهش‌­ها و فعالیت‌­های آن.

تعریف پروژه­‌های کوتاه‌­مدت، میان­‌مدت و بلندمدت در حوزه‌­های مأموریتی وزارت به ویژه میراث فرهنگی و استفاده از تمامی ظرفیت­‌های کارشناسی موجود در کشور.

گسترش مطالعات تخصصی در زمینه میراث فرهنگی مشترک با کشورهای همجوار، یا به عبارتی دیگر، حضور کارشناسان و متخصصان کشور در حوزه ایران فرهنگی به منظور تقویت روابط و تعاملات فرهنگی و همگرایی‌های منطقه‌ای.

توجه علمی و تخصصی به حوزه­‌های گردشگری و صنایع دستی با به کارگیری متخصصان این حوزه­‌ها و تعریف رابطه صحیح و منطقی میان سه حوزه به منظور دستیابی به اهداف کلان وزارتخانه.

سپردن مسئولیت این وزارتخانه مهم فرهنگی ـ اقتصادی به افراد متخصص و آگاه برای هدایت آن در سطوح عالی، میانی و کارشناسی که می­‌تواند متضمن انسجام ملی و خوداتکایی مالی برای کشور باشد. سوابق موجود حکایت از آن دارد که متأسفانه دولت­‌ها در امر فرهنگ که به سلامت روح و روان جامعه مرتبط است، احساس نیاز چندانی به افراد متخصص نمی‌­کنند و غالباً افراد غیرمتخصص و ناآشنا را به چنین مسؤلیت­‌هایی می­‌گمارند. حال آن‌­که در حوزه­‌هایی که با روح جامعه در ارتباط است می­‌بایست از متخصصانِ این حوزه بهره­‌مند شد. امید است دولت جناب‌عالی برای هدایت این حوزه که بسیار حساس‌تر از سایر حوزه‌­هاست، از متخصصان امر استفاده کند.

ج) طرح‌­های بنیادین:

تلاش برای نهادینه کردن توجه و صیانت از میراث فرهنگی به عنوان معرفت عمومی از طریق تبلیغ در رسانه­‌های جمعی؛ قرارگرفتن در برنامه‌­های درسی در سطوح مختلف آموزشی و ساخت فیلم­‌ها و برنامه‌­های تلویزیونی برای تبیین این امر که حفاظت از میراث فرهنگی وظیفه‌­ای ملی است.

توجه و تبلیغ برای صیانت از میراث فرهنگی مادی و معنوی از طریق بخش‌های مرجع جامعه نظیر مراجع عظام تقلید، ائمه جمعه و جماعات و شخصیت­‌های علمی، فرهنگی و هنری.

الزام همه دستگاه­‌های اجرایی برای تهیه پیوست فرهنگی به ویژه مطالعات میراث فرهنگی برای تمامی طرح­‌ها و پروژه­‌های عمرانی.

منبع: ایسنا

کد مطلب: ۲۱۶۰۳۸
لینک کوتاه کپی شد

پیوندها

دیدگاه

تازه ها

یادداشت