چهل‌ویکمین جشنواره تئاتر فجر به گواه آمار/584 اثر در بخش اصلی و 763 اثر در بخش استانی

 دو هفته پیش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه هیئت دولت در پاسخ به پرسش خبرنگاری در خصوص میزان استقبال گروه‌های تئاتری و نمایشی برای حضور در چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با اعلام یک هزار اثر رسیده به دبیرخانه این جشنواره تعجب همگان را برانگیخت.

در همین رابطه گزارش‌های مختلفی منتشر شد و برخی از روزنامه‌های اصلاح طلب آن را غیر واقعی دانسته و تلاش کردند بر آتش حواشی بدمند. در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد آثار رسیده به جشنواره بسیار بیشتر از این رقم است و متاسفانه برخی چشم دیدن این موفقیت بزرگ را ندارند.

*تحریمی که دوباره شکست خورد

در سه ماه گذشته دشمن با همراهی برخی از عناصر فریب‌خورده داخلی و با تمام توان و امکانات تلاش کرد تا به هر نوع و نحوی که شده جشنواره تئاتر فجر را زمین‌گیر و آن را به‌اصطلاح تحریم کند سیاستی که سالیان سال است در آستانه برپایی جشنواره‌های مختلف هنری فجر از سوی برخی معاندین و مخالفین بر سر زبان‌های می‌افتد، اتفاقی که البته جدید نبوده و در هر دوره از این جشنواره‌ها به بهانه‌های مختلف تکرار می‌شود.

در این گزارش می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به آمار اعلامی از سوی وزیر ارشاد داشته باشیم تا چگونگی تحقق این عدد برایمان روشن‌تر شود، چهل‌ویکمین جشنواره تئاتر فجر در شرایط متفاوت و البته با ویژگی‌هایی متفاوت‌تر شروع شده و همین موقعیت نوید رویش گروه‌های تئاتری جوان و پر شوری را در خود دارد.

*جشنواره منطقه‌ای و مشارکت هنرمندان استانی

در این دوره از جشنواره تئاتر فجر، تئاتر منطقه‌ای با هدف توسعه عدالت فرهنگی و با نگاه به هنرمندان شهرستانی بعد از 9 سال احیا شده و خیل عظیم هنرمندان شهرستانی تئاتر که تا کنون نادیده گرفته می‌شدند، وارد ماراتن تئاتر ایران شدند.

آمار جشنواره و اتفاقات پیش‌رو فارغ از کیفیت آثار رسیده به جشنواره نشان دهنده عملکرد درست دولت سیزدهم در امر «همگانی کردن هنر» در سراسر کشور است، «عدالت فرهنگی» اساسا علاوه بر کمک به فعال کردن هنرمندان شهرستانی، سیاست‌های دولت را نیز به سمت هدف خود حرکت می‌دهد.

در این میان و در شرایط فعلی قطعا آمار موجود به مذاق خیلی‌ها خوش نیامده و البته برایشان غیر قابل باور است، در دوره‌های گذشته جشنواره تئاتر فجر با نادیده گرفتن بخش عظیمی از خانواده تئاتر و بسنده به چند کار محدود از شهرستان‌ها و اجرای این آثار در تهران خیل عظیمی از مخاطبین و البته هنرمندان تئاتر را از چرخه تئاتر فجر حذف می‌کنند.

برگزاری جشنواره تئاتر منطقه‌ای در کرمانشاه، بوشهر و ساری همان اتفاقی است که دایره هنرمندان حاضر در جشنواره تئاتر فجر را گسترده‌تر کند.

این آمار نشان می‌دهد که ایستگاه چهل‌ویکم تئاتر فجر یکی از پرشورترین و البته و پررونق‌ترین ادوار برگزاری این جشنواره است.

*تغییر رویکرد عاملی مؤثر در افزایش آثار

نکته قابل تأمل در تفاوت این دوره با دوره‌های پیشین که شاید عامل مؤثری در تعداد آثار رسیده به جشنواره تئارت فجر باشد؛ تغییر دستورکار جشواره از پذیرش «آثار اجرا شده»، به «شرکت آثار جدید» دایره آثاری را که توانایی شرکت در این رویداد دارند را افزایش می‌دهد.

جشنواره تئاتر فجر تا کنون برآیندی بر آثار اجرا شده در طورل سال بوده و به این صورت آثاری که از چرخه روی صحنه رفتن، جا مانده بودند امکان شرکت در این رویداد را نداشتند، محدود بودن تعداد سالن‌های تئاتری در شهرستان‌ها و همچنین اجرای محدود حتی در شهر تهران باعث می‌شد تا تعداد آثاری که توانایی شرکت در جشنواره را دارند کم شود.

اما در دوره جاری که شرط شرکت آثار در جشنواره عدم اجرای پیشین است تعداد اثر بیشتری توانایی شرکت را خواهند داشت. همین امکان تازه کمک کرده است تا آثار بیشتری به جشنواره راه پیدا کنند.

*آماری که نشان از مشارکت حداکثری دارد

به استناد تمامی گفته‌ها و مطالب بیان‌شده قطعا سال جاری با وجود تمامی حواشی و تلاش‌ها برای تحریم جشنواره بسیار پرشورتر از دوره‌های پیشین خود برگزار خواهد شد.

در تحلیل نهایی سیاست‌های عدالت‌محور در تئاتر باعث رویشی جدی در ویترین این هنر نمایشی در کشور شده است؛ هنر تئاتر مدت‌ها است که به دست برخی انحصارطلبانی افتاده که نوبت اجراها را هم قرق کرده‌ بودند،‌ البته این گروه‌ها تا حدی در دوران کرونا که سود مالی اجراها کاهش پیدا کرده بود از این فضا دور شدند و در حال حاضر هم سیاست بر تمرکززدایی و دوری از این افراد است. بی‌شک در این بین توجه به تئاتر شهرستان‌ها قدم بزرگی است که می‌تواند رویش استعدادهای تازه را در پیش داشته باشد.  

این اتفاقات همگی می‌تواند تئاتر را احیا و آن‌را در مسیر درست قرار دهد.