اروپا در محاصره سارقان هنری

تصور کنید وارد موزه‌ای بزرگ می‌شوید، جایی که هزاران سال تاریخ و هنر به دقت در قاب‌ها و ویترین‌ها محفوظ شده است. ناگهان، چشم‌تان به یک ویترین خالی می‌افتد؛ تاجی سلطنتی، جواهری گران‌بها یا تابلویی شاهکار که پیش‌تر آنجا بود، اما حالا ناپدید شده است. این دقیقاً همان حس وحشت و شوکی است که جهان هنر در مواجهه با بزرگ‌ترین سرقت‌های موزه‌ای اروپا تجربه کرده است،

از لوور فرانسه گرفته تا موزه‌های آلمان، هلند و ایتالیا، آثار هنری ارزشمند و تاریخی با روش‌هایی شبیه به صحنه‌های فیلم‌های جنایی به سرقت رفته‌اند.

لوور فرانسه؛ جواهرات سلطنتی به باد رفتند

همین چند روز پیش بود که چهار سارق حرفه‌ای با جرثقیل پنجره‌ای وارد گالری آپولون لوور شدند. آن‌ها در کمتر از ۸ دقیقه، هشت قطعه جواهر سلطنتی را سرقت کردند: تاج و گوشواره‌های ملکه‌ها، گردنبند امپراتریس‌ها و بروچ‌های مذهبی. ارزش این سرقت حدود ۱۰۲ میلیون دلار برآورد شد. 

وزارت فرهنگ فرانسه همان روزی که سرقت اتفاق افتاد، اعلام کرد که سارقان با استفاده از یک نردبان برقی استاندارد که در کنار رود سن قرار داده شده بود، در معرض دید کامل مردم از آن بالا رفتند؛ آنها فرصت داشتند تا پنجره‌ای را به زور باز کنند، سپس دو ویترین با امنیت بالا را بشکنند و «هشت شیء با ارزش میراثی بی‌نظیر» را به سرقت ببرند. سپس از همان راه پایین آمدند و با اسکوتر فرار کردند‌.

موزه دیگری در فرانسه مورد سرقت قرار گرفت

البته به جز لوور، شامگاه یکشنبه حدود ۲ هزار سکه طلا و نقره متعلق به قرن‌های ۱۸ و ۱۹ از موزه «خانه روشنگری دنی دیدرو» در شهر لانگر فرانسه به سرقت رفت. 

مقامات می‌گویند این سرقت مشابه موج اخیر دزدی‌ها از موزه‌های فرانسه است و از ابتدای سپتامبر، ششمین مورد محسوب می‌شود. 

پیش‌تر نیز موزه «لوور» در روز روشن مورد سرقت قرار گرفته بود؛ رویدادی که واکنش و انتقاد گسترده‌ای نسبت به مدیریت میراث فرهنگی برانگیخت. رسانه‌ها آن را «تحقیر ملی» و جوردن باردلا، رهبر حزب تجمع ملی، آن را «نشانه ناکارآمدی دولت» خوانده است.

خزانه سبز درسدن؛ الماس‌ها در دست سارقان

آلمان هم از این ضربه بزرگ در امان نماند. نوامبر ۲۰۱۹، ۲۱ قطعه جواهر سلطنتی از خزانه سبز درسدن به سرقت رفت؛ از جمله الماس ۶۲ قیراطی درسدن و شمشیری با ۷۷۰ الماس. ارزش تقریبی آن بیش از ۱۲۰ میلیون دلار بود. سارقین با شکستن پنجره و استفاده از چکش، وارد شدند.

برخی آثار پس از مذاکرات بازیابی شدند، اما تعدادی هنوز مفقودند. این سرقت مانند برداشتن قلب تاریخ از بین هزاران سال تمدن است.

یعقوب دو گین سوم» اثر رامبراند، گالری تصاویر دالویچ، ۱۹۶۶، ۱۹۷۳، ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳

در یکی از عجیب‌ترین موارد سرقت هنری، تابلوی «یاکوب دو گین سوم» اثر رامبراند، طبق کتاب رکوردهای گینس، به یکی از نقاشی‌های بزرگ و پرمخاطب تاریخ مدرن تبدیل شده است که بیشترین سرقت را داشته است و به آن لقب «رامبراندِ بیرون‌بر» داده‌اند.

این اثر اولین بار در سال ۱۹۶۶ به همراه دو اثر دیگر از گالری تصاویر دالویچ در لندن به سرقت رفت، سپس دوباره در سال‌های ۱۹۷۳، ۱۹۸۱ و ۱۹۸۳ دزدیده شد.

با این حال، بیشترین سرقت هنری تمام دوران، اثر محراب گنت است که با نام «ستایش بره عارف» اثر یان ون آیک نیز شناخته می‌شود. گزارش شده است که این اثر هفت بار به سرقت رفته است، که توسط نیروهای ناپلئون در سال ۱۷۹۴ و همچنین توسط نازی‌ها در طول جنگ جهانی دوم غارت شده است.

موزه بریتانیا؛ آثار باستانی در دنیای دیجیتال

سال ۲۰۲۳، موزه بریتانیا صحنه سرقت جواهرات رومی شد. سارقین، آثار را از انبار امن موزه خارج و در پلتفرم‌هایی مانند eBay به فروش رساندند. ارزش تقریبی آثار حدود ۶۳ هزار دلار بود، اما اهمیت تاریخی آن‌ها بسیار بیشتر از قیمتشان بود. این اتفاق نشان داد که حتی آثار باستانی هم در عصر دیجیتال نمی‌توانند کاملاً ایمن باشند.

سرقت شبانه پنج شاهکار هنری از موزه هنرهای مدرن پاریس

در شب ۲۰ مه ۲۰۱۰، پنج نقاشی ارزشمند از موزه هنرهای مدرن پاریس ناپدید شدند. از جمله آثار سرقت‌شده، تابلو معروف «زنی با یک هوادار» اثر آمادئو مودیلیانی بود که جزو گنجینه‌های بی‌نظیر موزه محسوب می‌شد. ارزش مجموع این آثار بیش از ۱۰۰ میلیون یورو تخمین زده شده است.

سارق با مهارت‌های خارق‌العاده خود، از طناب، گیره‌های صخره‌نوردی و دستکش‌های مخصوص استفاده کرد و بدون ایجاد کوچک‌ترین سر و صدا وارد موزه شد. این عملیات ماهرانه کمتر از یک ساعت طول کشید و هیچ ردی از او باقی نماند، گویی سایه‌ای از شب آثار را به سرقت برده باشد.

این سرقت، یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین سرقت‌های هنری فرانسه به شمار می‌رود و هنوز هم جزو پرونده‌های جنایی مرموز باقی مانده است.

در اروپا، موزه‌ها بارها هدف سرقت‌های عظیم قرار گرفته‌اند که ارزش مالی و تاریخی بالایی دارند. در آلمان، سال ۲۰۱۷، سکه طلای ۱۰۰ کیلوگرمی معروف به «برگ افرا» به سرقت رفت و هنوز مفقود است؛ گمان می‌رود این سکه به قطعات کوچکتر تقسیم شده باشد. در هلند، سال ۲۰۲۴، کلاه‌خود طلای ۲۴۰۰ ساله و سه دستبند طلای داکی از موزه درنتس ربوده شدند و کارشناسان نگرانند که طلا ذوب شده و آثار از بین بروند.

همچنین در موزه هنرهای زیبای روتردام سال ۲۰۱۲، آثار پیکاسو، مونه و منه به ارزش حدود ۱۰۰ میلیون دلار سرقت شدند و بسیاری از آن‌ها هنوز بازیابی نشده‌اند. ایتالیا نیز از این بحران بی‌نصیب نمانده است؛ در سال ۱۹۹۸، سه تابلو ون‌گوگ و سزان به ارزش ۳۰ میلیون دلار ربوده شدند، اما پس از ۴۸ روز آثار بازیابی و سارقان دستگیر شدند. 

در سال ۲۰۲۴ نیز حدود ۵۰ اثر شامل جواهرات و مجسمه‌های طلا از موزه ویتوریا امانوئل سرقت شد و تحقیقات برای پیدا کردن آن‌ها همچنان ادامه دارد.