تئاتر عروسکی اسپانسر داشت اما تئاتر فجر نه؛ جشنواره‌ای که بدهکار است!
گزارش مالی چهل و سومین جشنواره تئاتر فجر و بیستمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک منتشر شد که بر اساس آن جشنواره چهل و سوم با بدهی بیش از ۵۰۰ میلیون تومانی به کار خود پایان داده است.
روابط عمومی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای اجرای قوانین دسترسی آزاد به اطلاعات و شفاف‌سازی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گزارش‌های مالی جشنواره‌های تئاتر، موسیقی و هنرهای تجسمی فجر و نوزدهمین و بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی را در بازه زمانی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ منتشر کرد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده به بررسی بخش‌هایی از هزینه‌های دوره اخیر ۲ جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک و مقایسه آنها نسبت به خروجی کسب شده از این ۲ رویداد، می‌پردازیم.
البته هدف مقایسه مورد به مورد هزینه‌های صرف شده برای بخش‌های این ۲ جشنواره نیست بلکه فقط برخی موارد که تفاوت عجیبی در خروجی و نتیجه حاصله نداشتند، مدنظر قرار گرفته‌اند.
تئاتر فجر چهل و سوم با بودجه‌ای حدود ۳۷ میلیارد تومان
چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر طی گزارش ارائه شده از سوی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بودجه‌ای حدود ۳۷ میلیارد تومان برگزار شده است. این بودجه صرف بخش‌های مختلف این جشنواره از امور ستادی تا امور اجرایی شده است.
بیستمین جشنواره تهران-مبارک و بودجه‌ای حدود ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان
طبق گزارش مالی ارائه شده بودجه صرف شده برای برگزاری بیستمین جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک مبلغی حدود ۱۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است.
بودجه ۲ جشنواره مهم تئاتری معادل یک خودروی مدل بالای خارجی
مجموع بودجه‌های صرف شده برای برگزاری چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک حدود ۵۳ میلیارد تومان است. این ۲ رویداد به عنوان مهمترین اتفاق‌های تئاتری ایران در سال ۱۴۰۳ که در سطح بین‌المللی برگزار شدند و مهمترین جشنواره‌های تئاتر ایران هستند معادل مبلغ یک خودروی روز و مدل بالای خارجی بودجه داشته‌اند.
این روزها در سطح شهر تهران شاهد تردد خودروهای چند ده میلیارد تومانی خارجی آن هم نه با پلاک گذرموقت بلکه با پلاک ملی هستیم که برخی از آنها قیمت‌شان حتی بیشتر از بودجه ۲ جشنواره تئاتری معتبر ایران هستند.
این در حالی است که بودجه کل تئاتر ایران هم شاید معادل قیمت یک آپارتمان متوسط در مناطق گرانقیمت شمال شهر تهران نیست.
حتی می‌توان به جرأت گفت که بودجه کل تئاتر کشور و این ۲ جشنواره تئاتر مدنظر به اندازه دستمزد یک یا ۲ فوتبالیست در لیگ فوتبال داخلی نیست.
این مقایسه باعث می‌شود که به این مهم توجه کنیم که تمام گردش مالی در تئاتر کشور اعداد و ارقامی ناچیز هستند و ما بر سر تأمین همین بودجه ناچیز برای هنر تئاتر و فرهنگسازی آن با معضلات بسیاری مواجه هستیم.
پایان کار جشنواره چهل و سومین تئاتر فجر با بدهی
طبق گزارش ارائه شده بودجه صرف شده برای برگزاری چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر عدد ۳۶۸ میلیارد و ۵۸۶ میلیون و ۷۷۹ هزار و ۳۴۵ ریال است. در این گزارش ذکر شده که در بخش «اسکان مهمانان ایرانی و خارجی» در ذیل «امور اجرایی» جشنواره چهل و سوم، مبلغ ۵ میلیارد و ۵۹۸ میلیون و ۳۹۵ هزار ریال به عنوان بدهی جشنواره به «هتل باباطاهر» باقیمانده است.
این بدهی از مبلغ ۶۲ میلیارد و ۸۷۴ میلیون و ۴۸۲ هزار و ۹۱۱ ریال هزینه کلی این بخش مانده است. هزینه پذیرایی از مهمانان گروهی و انفرادی هم مبلغی معادل ۱۶ میلیارد و ۳۳۰ میلیون ریال بوده است.
اسکان مهمانان داخلی و خارجی که گروه‌های شرکت کننده در جشنواره از شهرهای مختلف را هم شامل می‌شود از جمله بخش‌های پرهزینه جشنواره تئاتر فجر است که همیشه بحث بر سر آن بسیار بوده است. برخی معتقد هستند که گروه‌های شرکت‌کننده در جشنواره تئاتر فجر از شهرهای مختلف باید بعد از پایان اجرای خود جشنواره را ترک کنند اما بسیاری هم بر این باور هستند که جشنواره متعلق به تمام هنرمندان از شهرهای مختلف کشور است و این حق برای آنها باید در نظر گرفته شود که در جشنواره حضور داشته باشند و از اجرای نمایش‌ها دیدن و در ارتباط با دیگر هنرمندان و گروه‌ها قرار بگیرند.
جشنواره تهران-مبارک موفق در جذب اسپانسر
طبق گزارش ارائه شده، بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک موفق شده است مبلغ ۶ میلیارد و ۸۰۵ میلیون ریال را از طریق اسپانسر تأمین کند و هزینه‌کرد کلی جشنواره فارغ از حمایت جذب شده از اسپانسر، مبلغ ۱۴۶ میلیارد و ۸۹۹ میلیون و ۲۰۷ هزار و ۵۳۲ ریال بوده است.
این اعداد جدا از ناچیز بودن آنها بیانگر موفقیت جشنواره تئاتر عروسکی تهران-مبارک در جذب حمایت‌های مراکز و سازمان‌های دیگر خارج از بدنه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
این در حالی است که جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به عنوان مهمترین رویداد تئاتری ایران نتوانسته در جذب حمایت مالی موفق ظاهر شود و این خلائی است که در اکثر دوره‌های جشنواره شاهد آن هستیم.
البته نبود حمایت‌های مالی از سوی مراکز و بخش‌های خصوصی و غیر خصوصی معضل کلی تئاتر ایران است؛ اتفاقی که مدیران و مسئولان فرهنگی و هنری نتوانسته‌اند برای رفع آن اقدام قابل توجهی داشته باشند.
هزینه ۳ میلیاردی بخش ملل تئاتر فجر و خروجی صفر
بخش ملل و آثار بین‌المللی حاضر در جشنواره‌های تئاتر ایران به ویژه جشنواره تئاتر فجر همیشه جای بحث و بررسی داشته و دارد. صرف حضور چند کار خارجی با کیفیت پایین در جشنواره‌ها فقط برای حفظ وجهه بین‌المللی رویداد، اقدامی است که همه ساله از سوی برگزارکنندگان جشنواره‌ها و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود اما خروجی و آورده‌ای برای تئاتر ایران ندارد.
در چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر نیز هزینه کلی بخش ملل مبلغ ۳۱ میلیارد و ۲۰۸ میلیون و ۳۸ هزار و ۱۰۰ ریال شده است.
از سوی دیگر هزینه بخش ملل بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک نیز مبلغ ۱۷ میلیارد و ۴۹۷ میلیون و ۷۹۸ هزار و ۲۰۰ ریال شده است که به زعم اهالی هنر و هنرمندان تئاتر خروجی بخش ملل تئاتر عروسکی قابل قبول‌تر از خروجی تئاتر فجر است.
تفاوت ۵ برابری هزینه افتتاحیه و اختتامیه تئاتر فجر
در گزارش ارائه شده هزینه مراسم افتتاحیه چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر مبلغ ۲ میلیارد ریال و هزینه مراسم اختتامیه آن مبلغ ۱۰ میلیارد و ۹۳۹ میلیون و ۶۰۴ هزار ریال بوده است.
این مبالغ صرف مجری، قاری، کارگردانی، دکور، LED، گل‌آرایی، پذیرایی، اجرای برنامه‌های هنری و عوامل اجرایی شده است اما این بخش‌ها در مراسم اختتامیه ۵ برابر مراسم افتتاحیه هزینه داشته‌اند.
به طور حتم این نکته مدنظر قرار می‌گیرد که اهمیت مراسم افتتاحیه با اختتامیه متفاوت است و هیجانی که در مراسم اختتامیه وجود دارد در آغاز جشنواره و مراسم افتتاح آن وجود ندارد و در نتیجه نوع پرداختن به مراسم پایانی رویداد مهم تئاتر ایران متفاوت است اما تفاوت ۵ برابری هزینه‌ها قابل توجه است.
این در حالی است که مراسم افتتاحیه و اختتامیه بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک در مجموع مبلغ ۷ میلیارد و ۷۶۰ میلیون ریال بوده است.
تفاوت ۲ برابری هدایای جوایز تئاتر فجر با تهران-مبارک با وجود نفرات برابر!
مجموع کل هدایا و جوایز چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر که بین ۷۳ نفر در بخش‌های بزرگداشت، مسابقه تئاتر خیابانی، مسابقه تئاتر ایران، مسابقه دگرگونه‌های اجرایی، مسابقه عکس، مسابقه پوستر، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، جوایز به علاوه فجر و پیش‌بینی جوایز مشترک، تقسیم شده مبلغ ۳۳ میلیارد و ۸۵۰ میلیون ریال است.
از سوی دیگر هدایا و جوایز بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر تهران-مبارک که بین ۷۷ نفر در بخش‌های بزرگداشت، بخش صدثانیه، بزرگسال، کودک و نوجوان، فضای باز، اختراعات و نمایشنامه‌نویسی تقسیم شده، مبلغ ۱۴ میلیارد و ۹۵۱ میلیون ریال است.
تفاوت چند برابری هزینه روابط‌عمومی‌های ۲ جشنواره با خروجی برابر!
به جرأت می‌توان گفت که در بخش روابط‌عمومی و تبلیغات چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر و بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک به لحاظ خروجی و آنچه از برآیند فعالیت این بخش از ۲ رویداد دیده شد تفاوت خاص و فاحشی وجود نداشت اما هزینه‌کرد روابط‌عمومی و تبلیغات ۲ جشنواره با هم اختلاف قابل توجهی دارند.
بخش روابط عمومی و تبلیغات چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر مبلغ ۴۴ میلیارد و ۶۹۳ میلیون و ۲۷۹ هزار و ۷۹۲ ریال هزینه داشته است و در طرف دیگر روابط عمومی و تبلیغات بیستمین جشنواره بین‌المللی تئاتر عروسکی تهران-مبارک مبلغ ۱۷ میلیارد و ۶۴۲ میلیون و ۹۸ هزار و ۹۲۰ ریال هزینه داشته است.
هر چقدر هم که در جدول هزینه‌ها به زیرمجموعه‌های مختلفی در بخش روابط عمومی و تبلیغات جشنواره تئاتر فجر اشاره شود اما با هر میزان هزینه و تعدد امور، خروجی این بخش در ۲ جشنواره تئاتر فجر و عروسکی تهران-مبارک به یک اندازه بوده و چه بسا در مواردی تهران-مبارک از تئاتر فجر موفق‌تر عمل کرده است.
دیدگاه