خیلی از انیمیشن‌سازها سراغ شغل‌های دیگر رفته‌اند/ باید سختگیری‌ را از فیلمنامه شروع کنیم/ در بخش تجهیزات فاصله زیادی با دنیا داریم

مرجان‌کشانی (کارگردان انیمیشن) درباره معضلات تولید آثار انیمیشن در ایران اظهار داشت: انیمیشن صنعت گرانی است و تولیدش احتیاج به سرمایه سنگینی دارد، شاید شما بخواهید برای ساخت یک فیلم کوتاه رئال ۲۰۰ میلیون تومان هزینه کنید اما همان فیلم را اگر بخواهید به صورت انیمیشن بسازید قیمتش چند برابر می‌شود و حتی زمان تولید آن اثر هم چند برابر افزایش پیدا می‌کند.

کشانی خاطرنشان کرد: ساخت یک انیمیشن ۷ دقیقه‌ای حدود ده ماه تا یک سال به طول می‌انجامد و این زمان برای ساخت یک استاپ موشن بیشتر هم می‌شود. از طرفی تجهیزاتی که در ایران وجود دارد بسیار محدود است، به عنوان مثال ما در استاپ موشن اگر بخواهیم حرکت دوربین داشته باشیم تجهیزاتمان به قدری محدود است که یا باید حرکت را از کارگردانی‌مان حذف کنیم یا باید زوایای دوربین خاصی برای فیلم‌مان در نظر بگیریم. در واقع ما اگر بخواهیم خودمان را با شرایط تولید در این وفق دهیم باید خیلی از ایده‌هایمان را حذف کنیم چرا که امکان پیاده کردن بسیاری از ایده‌ها برای ما وجود ندارد و حتی برخی تجهیزاتی که امروز موجود است را خود فعالان این حوزه با خلاقیتی که دارند ساخته‌اند.

وی افزود: از طرفی مشکلات اقتصادی وضعیت را بدتر کرده، پیش‌تر ما با مبالغ بسیار کمتری انیمیشن می‌ساختیم اما امروز شرایطی به وجود آمده که باید مبالغ بیشتری هزینه کرد و این وضعیت می‌تواند روی کیفیت تولیدات انیمیشن نیز تأثیرگذار باشد. مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد باعث شده تا خیلی از کسانی که در عرصه انیمیشن کار می‌کنند پس از مدتی نتوانند فعالیت خود را ادامه دهند و کار را کنار بگذارند و به فعالیت در حرفه دیگری بپردازند. خیلی از دوستانی که سال‌های گذشته انیمیشن کار می‌کردند امروز در کارهایی مثل فروش لباس و… فعال هستند. از دست دادن این افراد خسارت بزرگی برای انیمیشن ایران است و این در حالیست که مطمئناً انیمیشن صنعت بزرگی است و بسیاری از کشورها از این طریق به درآمدزایی بسیاری دارند ولی من نمی‌دانم چرا در کشور ما توجهی به ظرفیت‌های انیمیشن نمی‌شود.

این کارگردان در ادامه گفت: انیمیشن‌سازهای ما بهتر است آثار بومی بسازند. آثاری که مربوط به فرهنگ ایرانی می‌شود می‌تواند در جهان تأثیرگذار باشد و در جهان خودنمایی کند. ما از منظر تکنیک و دانش با انیمیشن‌سازهای دنیا تفاوت چندانی نداریم و می‌دانم فعالان ایرانی در این عرصه خود را با انیمیشن‌سازهای روز دنیا تطبیق داده‌اند اما می‌دانیم که دانش کافی نیست، ما تجهیزاتمان بسیار عقب‌تر از دیگر کشورهای دنیا است و حتی برخی تجهیزات که ۱۰ یا ۱۵ سال پیش در برخی کشورها استفاده می‌شد هنوز در ایران وجود ندارد.

وی افزود: برخی انیمیشن‌سازهای ایرانی ترجیح می‌دهند با پروژه‌های خارجی همکاری کنند چراکه درآمد بیشتری دارد و حتی کار با این پروژه‌ها آسانتر است. اگر قرار است انیمیشن در کشورمان رونق بگیرد و به کیفیت برسد باید سختگیری‌مان را از فیلمنامه شروع کنیم، ایده و فیلمنامه اهمیت زیادی دارد و ما باید قصه‌های خودمان را تعریف کنیم. در ایران ارگان‌های خاصی وجود ندارند که به صورت تخصصی به انیمیشن بپردازند و از آنجا که انیمیشن هنری به‌روز است باید تجهیزاتمان به‌روز باشند و این اتفاق نمی‌تواند توسط بخش خصوصی رخ دهد؛ لازم است که نهادهای دولتی این دغدغه را داشته باشند و تجهیزات امروزی را وارد کشورمان کنند. البته در کشور ما تنها نهادی که به انیمیشن می‌پردازد مرکز «صبا» است و من هم با مرکز پویانمایی صبا همکاری داشتم ولی چنین مراکزی فقط در تولید فعالیت می‌کنند و البته آن‌ها هم به اندازه کمپانی‌های انیمیشن‌سازی خارجی مجهز و به‌روز نیستند. اگر انیمیشن‌های باکیفیتی در کشورمان می‌بینید دلیلش دلسوزی، خلاقیت، عشق و علاقه انیمیشن‌سازها است.

کشانی در ادامه تأکید کرد: انیمیشن «پسر دلفینی» در سال گذشته توانست در گیشه با موفقیت روبرو شود، اثری که کیفیت مطلوبی دارد و می‌دانیم که سرمایه‌گذاری زیادی هم روی آن صورت گرفته است اما سرمایه‌گذارهای «پسر دلفینی» به سود هم رسیدند و این نشان می‌دهد اگر ما نترسیم و در عرصه انیمیشن سرمایه‌گذاری داشته باشیم می‌توانیم به درآمد برسیم. البته باید به این نکته هم اشاره کنم که در کنار تیم تولید هر اثر نیازمند تیم پخش حرفه‌ای است چراکه اگر بهترین اثر را هم بسازید و تبلیغات خوبی نداشته باشد، مطمئناً اثر شما دیده نمی‌شود. قصه، سرمایه و تبلیغات به نظر من تأثیرگذارترین عناصر برای موفقیت یک اثر انیمیشن هستند.

این کارگردان که به تازگی ساخت انیمیشن کوتاه «پیانو» را در کارگردانی مشترک با شهاب شمسی به پایان رسانده، درباره تجربه ساخت این اثر گفت: ساخت انیمیشن «پیانو» از زمان پیش‌تولید تا زمانی که آماده نمایش شد بیش از دو سال و نیم به طول انجامید. با توجه به اینکه این اثر در زمان کرونا ساخته شد مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با ما همکاری خوبی داشت، نقطه نظرات خود را به صورت قطعی اعلام نمی‌کردند و فقط به ما پیشنهاد می‌دادند و به ما اجازه می‌دادند که نقطه‌نظرات خود را اعلام کنیم. از طرفی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و انیمیشن دارای اعتبار بالایی در جهان است و همکاری این مرکز به ما در موفقیت اثرمان می‌تواند کمک‌کننده باشد.

کشانی در پایان درباره نقش نهادهای مختلف در رونق بخشیدن به سینمای انیمیشن گفت: در سال‌های اخیر فعالیت نهادهای مختلف مثل حوزه هنری، سازمان سینمایی، سازمان اوج و… در حوزه انیمیشن برای ارتقای کیفیت آن و همچنین رونق گرفتن این گونه سینمایی بسیار تأثیرگذار بوده ولی همچنان به بهتر شدن نیاز داریم و متأسفانه یکی از مشکلات موجود پذیرش بسیار سخت این نهادها است و در فیلمنامه سخت‌گیری‌های بسیاری وجود دارد و فکر می‌کنم همچنان تعیین‌کننده عامل برای دستیابی به امکان همکاری بهتر با این نهادها رابطه است و به همین دلیل ما افراد کارکشته و حرفه‌ای بسیاری داریم که امکان فعالیت ندارند و حذف می‌شوند. امروز در کشور ما هنرمندان بسیاری حضور دارند که اگر در کشورهای دیگری بودند امکان فعالیت بیشتری داشتند و موفق‌تر بودند. تولید انیمیشن به خودی خود بسیار زمان‌بر است اما در کشور ما این زمان‌بر بودن دو چندان است و حتی ممکن است شما اثری بسازید و آن اثر ۱۰ سال بعد نمایش داده شود و شما اصلاً جهان‌بینی و نظرتان تغییر کرده باشد.