زیورآلات ۱۲هزار و ۲۵۰۰ ساله در تهران

آثار تاریخی به نمایش گذاشته، توالی تاریخی از دوران فراپارینه سنگی تا سلجوقی را دربرمی‌گیرد.

در میان این آثار، یک قمقمه سفالی با نقش روباه و سر گاو متعلق به دوره عیلام قدیم و با قدمت حدودی ۱۶۰۰ تا ۱۹۰۰  پیش از میلاد، جزو شاخص‌ترین آثار به نمایش گذاشته شده است که پوستر این نمایشگاه و گردهمایی سالانه باستان‌شناسان ایران نیز به نقش آن مزین شده است.

این قمقمه سفالی از محوطه هیربدان داراب فارس به‌دست آمده و کاوشگر آن «سپیده جمشیدی یگانه» بوده است.

به گفته لیلا خسروی ـ سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی ایران ـ بیشترین و مهم‌ترین آثار یافته‌شده باستان‌شناسی در سال ۱۴۰۰ که در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده نیز از محوطه «هیربدان داراب فارس» به‌دست آمده است.

دوره اشکانی بخش زیادی از آثار این نمایشگاه را به خود اختصاص داده که به گفته باستان‌شناسان با توجه به تعداد محدود آثار باقی‌مانده از این دوره، نقطه قوت و مهم این نمایشگاه به شمار می‌آید. تعداد قابل توجهی از زیورآلات سیمین و مفرغی و عطردان شیشه‌ای به دست‌آمده از «گورستان وِلِم مازندران»، ویترین جذابی را به نمایش گذاشته گذاشته است. همچنین زیورآلاتی از جنس طلا به قدمت حدودی ۲۵۰۰ سال و یک قیچی اشکانی که از «تپه نمین قره حسنلو» در اردبیل به‌دست آمده برای نخستین‌بار به نمایش درآمده است.

لوح حسابداری کشف شده از شهر سوخته در اواخر سال ۱۴۰۰ که ۴۹۰۰ سال قدمت دارد نیز برای نخستین‌بار برای عموم در موزه ملی ایران به نمایش گذاشته شده است. این لوح پس از ۵۰ سال کاوش در شهر سوخته به‌دست آمده است و یک سند منحصر به فردِ نوشتاری از دوره شهرنشینی شرق ایران به حساب می‌آید.

ویترین جذاب دیگر این نمایشگاه به آثار یافته شده از «قُواخ‌تِپه کوزران کرمانشاه» اختصاص دارد که دو سنگ یادمان مربوط به دوره آشورنو را به نمایش گذاشته است؛ یکی از این سنگ‌ها به دوره «سارگن دوم» مربوط است که کتیبه‌ای به خط میخی دارد و بخشی از کلاه شاه و نوک بال شاهین (عقاب) را نشان می‌دهد.

حسن فاضلی نشلی،  باستان‌شناسی که «غار هوتو و گورستان ورهوتو» را کاوش کرده اما توجه را به یک ظرف سفالین با نقش فیل جلب می‌کند و درباره آن توضیح می‌دهد که  فیل در نظام‌های جنگی و ارتش استفاده می‌شده، این‌که چرا فیل روی سفالی از مازندران نقش بسته و ما آن را از گورستان یافته‌ایم، داستان پیچیده و مرموزی است که باید آن را کشف کنیم.

لیلا خسروی ـ سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی ایران ـ  درباره این نمایشگاه می‌گوید:‌ از ۱۱۸ مجوزی که برای کاوش‌های میدانی در سال ۱۴۰۰ صادر شد حدود ۱۱۴ مقاله دریافت شد و از ۱۲ محوطه، اشیاء بسیار مهمی به‌دست آمد که توالی تاریخی مختلفی را در برگرفته است و در چیدمان این نمایشگاه این دوره‌های تاریخی رعایت شده است. قدمت این آثار از پیش از تاریخ آغاز شده و تا دوره اسلامی ادامه پیدا کرده است.

او اضافه می‌کند: حدود ۱۳۰ شیء با همکاری موزه ملی برای این نمایشگاه انتخاب شد. گرچه نمایشگاه کوچک به نظر می‌آید، اما آثار بسیار مهمی از یافته‌های باستان‌شناسی سال ۱۴۰۰ در آن به نمایش گذاشته شده که نمایش آن تا بعد از ماه رمضان (اردیبهشت‌ ۱۴۰۲)‌ ادامه خواهد داشت.

خسروی درباره دلیل به نمایش نگذاشتن یافته‌های باستان‌شناسی سال ۱۴۰۱ می‌گوید: آثار ۱۴۰۱ در سال بعد به نمایش گذاشته می‌شود، ما معمولا یک سال عقب هستیم، چون نیاز داریم داده‌هایمان را تحلیل و بررسی کنیم و این کار زمان می‌برد.

سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی درباره گزینش آثار به نمایش درآمده نیز می‌گوید: ابتدا استان‌ها و هیأت‌های کاوش به ما گزارش می‌دهند و تصاویر اشیاء را می فرستند، در کمیته‌ای علمی آن‌ها را تایید و انتخاب می‌کنیم، سپس با دریافت مجوز، آن‌ها را به تهران انتقال می‌دهیم. این اشیاء باید دارای ویژگی‌هایی به لحاظ قدمت، دوره تاریخی و بصری باشند.
 

نمایشگاه گزیده‌ای از یافته‌های پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران در طبقه اول موزه دوران اسلامی موزه ملی ایران برپا شده است. موزه ملی در خیابان امام خمینی، ابتدای خیابان سی‌تیر، خیابان پروفسور رولن واقع شده است که از دو ایستگاه متروی امام خمینی و میدان حسن‌آباد دسترسی دارد.

موزه ملی از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۷ قابل بازدید است. مبلغ ورودی این موزه برای بازدیدکننده ایرانی ۱۰ هزار تومان و برای بازدیدکننده خارجی ۱۰۰ هزار تومان است.